ΕΦ Ω ΠΑΡΕΙ ΕΥΦΡΑΙΝΟΥ

Tako piše na jednoj čašici koju sam vidio u petak u zadarskom Muzeju antičkog stakla. (Radi se svakako o natpisu koji bi trebalo uvrstiti u Inscriptiones Graecae in Croatia repertae.)

To će reći:

ἐφ' ᾧ πάρει εὐφραίνου

Za prvi dio paralela se nalazi u Bibliji, u Matejevu evanđelju (Mt 26:50):

ὁ δὲ Ἰησοῦς εἶπεν αὐτῷ, Ἑταῖρε, ἐφ' ὃ πάρει. τότε προσελθόντες ἐπέβαλον τὰς
χεῖρας ἐπὶ τὸν Ἰησοῦν καὶ ἐκράτησαν αὐτόν.

Upravo u ortografskoj varijanti zadarskog natpisa mjesto se dojmilo Eusebija, Hesihija i drugih crkvenih pisaca. Npr.

ὁ δὲ Ἰησοῦς εἶπεν αὐτῷ, ἑταῖρε, ἐφ' ᾧ πάρει;» καὶ πάλιν· «Ἰούδα, φιλήματι τὸν υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου παραδίδως;
(Eusebius Scr. Eccl., Theol., Demonstratio evangelica, 10, 3, 9)

< ἐφ' ᾧ πάρει>· ἐπὶ ποίῳ σκοπῷ πάρει, καὶ παραγέγονας ἐνταῦθα (Matth. 26,50 v. l.)
(Hesychius Lexicogr., Lexicon (Α-Ο), Alphabetic letter epsilon, entry 7568)

Drugi dio pak, εὐφραίνου, također postoji u biblijskom kontekstu, ali je jasno povezano s gozbama i užicima:

καὶ εἶπεν, Τοῦτο ποιήσω· καθελῶ μου τὰς ἀποθήκας καὶ μείζονας οἰκοδομήσω, καὶ συνάξω ἐκεῖ πάντα τὸν σῖτον καὶ τὰ ἀγαθά μου, καὶ ἐρῶ τῇ ψυχῇ μου, Ψυχή, ἔχεις πολλὰ ἀγαθὰ κείμενα εἰς ἔτη πολλά· ἀναπαύου, φάγε, πίε, εὐφραίνου.
         εἶπεν δὲ αὐτῷ ὁ θεός, Ἄφρων, ταύτῃ τῇ νυκτὶ τὴν ψυχήν σου ἀπαιτοῦσιν ἀπὸ σοῦ· ἃ δὲ ἡτοίμασας, τίνι ἔσται;
(Lk 12:20)

Čitamo slično i kod Epikteta i u Grčkoj antologiji:

εἴ τινα ὁρᾷς, ὧν ἔμαθες καὶ διεσκέψω, ἀπαντῶντά σοι εἰς τὰ ἔργα, εὐφραίνου ἐπ' αὐτοῖς.
(Epictetus Phil., Dissertationes ab Arriano digestae, 4, 4, 46)

Πῖνε καὶ εὐφραίνου. τί γὰρ αὔριον ἢ τί τὸ μέλλον,
 οὐδεὶς γινώσκει.
(Anth. Gr. 11, 56, 1)

Napokon — koliko moje minimalno poznavanje novogrčkoga kaže — rimska čaša sa sličnim natpisom nađena je i na atenskoj Agori:

Στο αγγείο με αρ. κατ. 146 διατηρείται τμήμα επιγραφής «εὐφραίνου ἐφ’ ᾧ πάρει»

(Stern Marianne, Η Αθήνα κατά τη Ρωμαϊκή Εποχή, ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΠΕΝΑΚΗ 4ο Παράρτημα
459-472, 2008)

Jedna se posuda s takvim natpisom navodno nalazi u Arheološkoj zbirci Galaxidi, "a glass vase inscribed ΕΥΦΡΑΙΝΟΥ ΕΦΩ ΠΑΡΕΙ": Από τα σημαντικότερα εκθέματα είναι (...) ένα γυάλινο αγγείο με την επιγραφή «ΕΥΦΡΑΙΝΟΥ ΕΦΩ ΠΑΡΕΙ». Jedan članak o posudama s takvim natpisom postoji i na persee.fr ("Deux coupes en verre, provenant de tombeaux romains de Siphnos, avec nscriptions : ΕΥφΡΑΙΝΟΥ. Εφ Ω ΠΑΡΕΙ et KATAIXAIPE ΚΑΙ ΕΥφΡΑΙΝΟΥ").


Museu d'Arqueologia de Catalunya, Barcelona: snimila Sebastià Giralt, a dobrih fotki ima i mharrsch.